Ewidencja i sprawozdawczość w systemie kaucyjnym – cykl system kaucyjny

Działalność w zakresie opakowań, zgodnie z ustawą z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (dalej: ustawa opakowaniowa), wymaga rejestracji w BDO.

Dotyczy to następujących podmiotów:

1. Organizacji odzysku opakowań eksportujących odpady oraz przedsiębiorców dostarczających odpady opakowaniowe wewnątrz UE.
2. Przedsiębiorców prowadzących recykling odpadów opakowaniowych.
3. Wprowadzających produkty w opakowaniach.
4. Eksportujących produkty w opakowaniach oraz dostarczających je wewnątrz UE.
5. Jednostek handlowych oferujących torby plastikowe objęte opłatą recyklingową.
6. Podmiotów reprezentujących.

Podmiot reprezentujący wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje, uczestniczących w systemie kaucyjnym, będzie składał coroczne sprawozdanie za pośrednictwem indywidualnego konta w BDO. Sprawozdanie obejmie informacje o:

• wysokości środków przeznaczonych na funkcjonowanie systemu kaucyjnego,
• wysokości nieodebranej kaucji,
• masie opakowań i odpadów opakowaniowych zebranych selektywnie w ramach systemu kaucyjnego, z podziałem na rodzaje.

Podmiot reprezentujący w imieniu każdego wprowadzającego uczestniczącego w systemie kaucyjnym oraz wprowadzający, którzy nie będą uczestniczyć w systemie, będą obowiązani do przekazywania za pośrednictwem systemu BDO informacji o masie opakowań, w których zostały wprowadzone do obrotu napoje, z podziałem na poszczególne rodzaje objęte systemem kaucyjnym.

Odpady powstałe z opakowań podlegających systemowi kaucyjnemu stanowią własność podmiotu reprezentującego. Natomiast prawo własności opakowań szklanych objętych systemem kaucyjnym przysługuje:

• wprowadzającemu produkty w opakowaniach na napoje albo
• wprowadzającemu bezpośrednio produkty w opakowaniach na napoje, uczestniczącemu w danym systemie kaucyjnym.

System kaucyjny wymaga zawierania następujących umów:

1. Między jednostkami handlu detalicznego i hurtowego (do 200 m²) a co najmniej jednym podmiotem reprezentującym.
2. Umowa pomiędzy podmiotami reprezentującymi:
   • podmioty te będą obowiązane ustalić między sobą warunki rozliczania pobranej i zwróconej kaucji,
   • warunki rozliczania i wymiany opakowań lub odpadów opakowaniowych zebranych w ramach prowadzonego przez siebie systemu kaucyjnego,
   • w przypadku gdy po zawarciu umowy przez podmioty reprezentujące zezwolenie na funkcjonowanie systemu kaucyjnego otrzyma kolejny podmiot, podmioty, które dotychczas prowadziły systemy kaucyjne, będą musiały porozumieć się z nowo powstałym podmiotem reprezentującym w analogiczny sposób, tj. przez zawarcie stosownej umowy,
   • umowy (również aneksy czy zmiany obowiązujących umów) także będą musiały być przekazywane do ministra właściwego do spraw klimatu.

1. Sposób ustalenia masy odpadów opakowaniowych
   Masę odpadów opakowaniowych powstałych z opakowań zebranych w danym roku ustala się na podstawie ewidencji ilościowej i jakościowej prowadzonej przez podmioty zbierające odpady opakowaniowe z jednostek handlu detalicznego i hurtowego oraz innych punktów zbierających opakowania i odpady opakowaniowe objęte systemem kaucyjnym, zgodnie z ustawą z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Posiadacz odpadów jest obowiązany do prowadzenia na bieżąco ich ilościowej i jakościowej ewidencji zgodnie z katalogiem odpadów.
2. Roczne sprawozdania podmiotów reprezentujących
   A. W imieniu kogo – Podmiot reprezentujący jest obowiązany do sporządzenia rocznych sprawozdań o odpadach opakowaniowych zebranych z jednostek handlu detalicznego i hurtowego oraz innych punktów zbierających opakowania i odpady opakowaniowe objęte systemem kaucyjnym.
   B. Do kogo – Sprawozdanie podmiot reprezentujący będzie obowiązany sporządzić i złożyć wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi miasta, związkowi międzygminnemu albo związkowi metropolitalnemu.
   C. Termin – do dnia 31 stycznia za poprzedni rok kalendarzowy, oddzielnie dla każdej gminy, w której takie odpady zostały odebrane.
   D. Zawartość sprawozdania– Sprawozdanie obejmie m.in. informacje o:
   • masie odpadów opakowaniowych zebranych w ramach systemu kaucyjnego oraz
   • masie tych odpadów przygotowanych do ponownego użycia i do recyklingu.

E. Zwolnienia z obowiązku przekazywania sprawozdania – Odbierający odpady komunalne oraz Punkty Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych są zwolnieni z obowiązku przekazywania wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta sprawozdania, o którym mowa w ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w zakresie zebranych odpadów opakowaniowych objętych systemem kaucyjnym.

Na czym polega system sprzedaży wprowadzającego bezpośrednio produkty w opakowaniach na napoje? 

a) Dostawa napojów w butelkach szklanych wielokrotnego użytku, które po opróżnieniu są odbierane przy kolejnej dostawie. 

b) Zwrócone opakowania są przekazywane bezpośrednio do zakładu produkcyjnego. 

c) Tego rodzaju wprowadzający będą mogli przystąpić do systemu kaucyjnego na zasadzie dobrowolności. 

Konsekwencje jeśli wprowadzający bezpośrednio produkty nie przystąpią do systemu kaucyjnego 

W przypadku nieprzystąpienia do systemu kaucyjnego wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje w butelkach szklanych wielokrotnego użytku o pojemności do półtora litra, prowadzący sprzedaż bezpośrednią konsumentom, są obowiązani do prowadzenia ewidencji obejmującej: 

• informacje o opakowaniach, w których wprowadzili napoje do obrotu, 

• ich masa, liczba, pojemność. 

Zgodnie z art. 40p ust. 2 i 3 ustawy o odpadach:

1. Podmiot reprezentujący przekazuje wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi miasta, związkowi międzygminnemu albo związkowi metropolitalnemu sprawozdanie o odpadach opakowaniowych (z załącznika nr 1a), odebranych z jednostek handlu detalicznego i hurtowego oraz innych punktów zbierających opakowania i odpady opakowaniowe objęte systemem kaucyjnym na terenie danej gminy.
2. Punktem zbierającym opakowania i odpady opakowaniowe objęte systemem kaucyjnym na terenie danej gminy będzie też PSZOK.
3. Sprawozdanie obowiązkowo powinno zawierać informacje o masie:
   • poszczególnych rodzajów zebranych odpadów opakowaniowych oraz sposobie ich zagospodarowania wraz ze wskazaniem nazwy i adresu instalacji, do których zostały one przekazane,
   • pozostałości z sortowania odpadów opakowaniowych powstałych z zebranych odpadów opakowaniowych, przekazanych do składowania albo do termicznego przekształcania,
   • odpadów opakowaniowych przygotowanych do ponownego użycia i do recyklingu, powstałych z zebranych odpadów opakowaniowych.
4. Składanie sprawozdań ma mieć miejsce w terminie do 31 stycznia za poprzedni rok kalendarzowy. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) jest zobligowany do złożenia rocznego sprawozdania z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi w terminie do 31 marca roku następującego po roku, którego dotyczy (art. 9q ustawy czystościowej).

1. Zadania marszałka województwa mają charakter kontroli weryfikacyjnej. Zgodnie z art. 77 ustawy o odpadach marszałek może:
   • weryfikować informacje zawarte w sprawozdaniach za poprzedni rok kalendarzowy w terminie do dnia 30 września następnego roku pod kątem zgodności ze stanem faktycznym,
   • wzywać za pośrednictwem Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami do korekty sprawozdania,
   • uznać, że posiadacz odpadów nie wykonał obowiązku przekazania sprawozdania, w przypadku braku korekty sprawozdania w wyznaczonym terminie.
2. Zgodnie z art. 53 ust. 1 ustawy pierwotnej marszałek województwa prowadzi kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi w zakresie objętym jego właściwością.
3. Marszałek posiada instrumenty dyscyplinujące uczestników systemu kaucyjnego. Współpracuje w tym zakresie z innymi podmiotami kontroli, tj. organami IOŚ, organem Krajowej Administracji Skarbowej oraz Policją, ministrem właściwym do spraw klimatu (art. 53 ust. 5 i 6 oraz art. 53a ustawy o odpadach).
4. Art. 40p ustawy pierwotnej nie przewiduje takich uprawnień weryfikacyjnych dla wójta (burmistrza, prezydenta miasta).
5. WIOŚ dokonuje weryfikacji na etapie nakładania administracyjnej kary pieniężnej (art. 56 ust. 1 pkt 10o ustawy o odpadach).