Wypalanie traw to zagrożenie dla ludzi i środowiska – kampania "Stop Pożarom Traw" ruszyła w Polsce

Tegoroczna zima przyniosła niewielką ilość opadów, a prognozowane wysokie temperatury i porywisty wiatr zwiększają ryzyko pożarów na terenach zielonych. Każdego roku na przełomie zimy i wiosny dochodzi do skrajnie nieodpowiedzialnego procederu umyślnego podpalania łąk i nieużytków.

W Polsce każdego roku dochodzi do tysięcy interwencji strażaków związanych z wypalaniem traw. W 2024 roku strażacy wyjeżdżali do takich zdarzeń 21 648 razy. Każdy pożar doprowadza do strat w przyrodzie, a także tragicznych skutków dla ludzi – życie straciło pięć osób, a 36 zostało rannych w wyniku nieprzestrzegania zakazu wypalania traw. Nie do oszacowania jest liczba zwierząt, która zginęła podczas wypalania.

W 2025 roku już doszło do śmiertelnego wypadku podczas wypalania traw. 78-letni mężczyzna zginął na początku marca w pożarze traw w Sance pod Krakowem. Od początku 2025 r. strażacy zanotowali 7478 pożarów traw w Polsce. Straż Pożarna zwraca uwagę, że to ponad czterokrotnie większa liczba niż w tym samym okresie ubiegłego roku. Wynika to z coraz suchszych zim, co prowadzi do wypadków przy tym nielegalnym procederze.

W Polsce wciąż pokutuje przekonanie, że wypalanie traw sprzyja ich szybszemu odrostowi i użyźnia glebę. W rzeczywistości proceder ten prowadzi do wyjałowienia ziemi, spadku jakości gleby i zahamowania procesów naturalnego rozkładu roślin. Wpływa na stan próchnicy w glebie.

Pożary powodują również emisję toksycznych związków chemicznych do atmosfery, stanowiąc zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt w dalszej odległości od  miejsca wypalania. 

Nie dość, że niszczone są siedliska zwierząt, to podczas pożarów giną zwierzęta znajdujące się na podpalonym terenie. Masowo giną również owady, w tym owady zapylające. Powoduje to zmniejszenie liczby zapylonych kwiatów, co prowadzi w konsekwencji do obniżenia plonów roślin. Wypalenie jest groźne dla płazów, które w tym okresie prowadzą swoje wędrówki z miejsc zimowania na lądzie do zbiorników wodnych.

Akcje ratownicze są również kosztowne i pochłaniają olbrzymie koszty.

Wypalanie traw jest nielegalne i podlega sankcjom prawnym zgodnie z ustawą o ochronie przyrody i ustawy o lasach. Działania edukacyjne oraz egzekwowanie przepisów są kluczowe dla eliminacji tego zjawiska.

Za spowodowanie pożaru łąki lub nieużytków prawo przewiduje karę nagany, aresztu lub grzywny do 30 000 zł. Gdy pożar wywołany wypalaniem traw powoduje zagrożenie dla życia ludzi lub zniszczenie mienia o dużej wartości, sprawcy grozi do 10 lat pozbawienia wolności. 

Lasy Państwowe intensyfikują działania w zakresie ochrony przeciwpożarowej. W nadchodzących dniach w każdym nadleśnictwie zostaną uruchomione Punkty Alarmowo-Dyspozycyjne, które będą monitorować sytuację na terenach leśnych i w ich otoczeniu. Wykorzystane zostaną również czarterowane samoloty gaśnicze oraz śmigłowce, które będą gotowe do interwencji.

W Nadleśnictwie Kielce funkcjonuje nowoczesny system monitorowania przeciwpożarowego, opierający się na systemie monitoringu i rozpoznawania zagrożenia. Obraz przekazywany jest do punktu alarmowego, co umożliwia szybką reakcję.

Organizatorzy kampanii "Stop Pożarom Traw" apelują o całkowite zaniechanie wypalania roślinności i stosowanie alternatywnych metod zarządzania terenami zielonymi, takich jak kompostowanie resztek roślinnych czy przekazywanie ich do punktów selektywnej zbiórki odpadów.

Najważniejsze znaczenie ma jednak edukacja – kampania obejmuje programy skierowane do dzieci i młodzieży, które mają na celu kształtowanie świadomości ekologicznej już od najmłodszych lat. Dzięki rosnącej świadomości, być może w przyszłości to zjawisko zniknie.

Inicjatywa "Stop Pożarom Traw" jest krokiem w stronę ochrony środowiska i bezpieczeństwa publicznego. Organizatorzy podkreślają, że przeciwdziałanie pożarom to wspólne zadanie mieszkańców, instytucji i służb ratunkowych. Każdy, kto dostrzeże dym lub ogień na terenach zielonych, powinien natychmiast powiadomić odpowiednie służby, by uniknąć tragedii.