Pierwsza elektrownia jądrowa w Polsce – umowa pomostowa EDA zbliża projekt do realizacji

28 kwietnia 2025 r. podpisano umowę pomostową (ang. EDA - Engineering Development Agreement) pomiędzy Polskimi Elektrowniami Jądrowymi a konsorcjum Westinghouse-Bechtel. Dokument formalizuje ramy współpracy przy realizacji inwestycji w Lubiatowie-Kopalino i pozwala na kontynuację prac projektowych do czasu uzyskania zgody Komisji Europejskiej na pomoc publiczną oraz zawarcia finalnej umowy na projekt i budowę elektrowni.

Uroczystość podpisania odbyła się w obecności Premiera Donalda Tuska oraz Sekretarza ds. Energii USA Chrisa Wrighta. Premier podkreślił, że negocjacje były prowadzone w sposób partnerski, a udział Prokuratorii Generalnej pozwolił zabezpieczyć interesy Skarbu Państwa. Poprawiono 16 kluczowych zapisów umowy, co – według strony rządowej – zwiększa kontrolę Polski nad realizacją projektu i ogranicza ryzyka kontraktowe.

Umowa EDA obejmuje m.in. pogłębione badania geologiczne, prace administracyjne oraz procedury licencyjne i pozwoleniowe. To niezbędne działania, by przygotować teren inwestycji i rozpocząć budowę pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce, planowaną na lata 2028–2035.

Podpisanie umowy pomostowej EDA to nie tylko krok w kierunku budowy pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce, ale także istotny sygnał zacieśniającej się współpracy energetycznej między Polską a Stanami Zjednoczonymi. Projekt realizowany przez konsorcjum Westinghouse-Bechtel ma charakter strategiczny i symbolizuje trwałość relacji opartych na wspólnych wartościach i sojuszniczym partnerstwie.

Sekretarz ds. Energii USA Chris Wright wskazał, że inwestycja przyniesie korzyści gospodarcze dla obu krajów. Według szacunków, przedsięwzięcie stworzy dziesiątki tysięcy miejsc pracy, pobudzi lokalną gospodarkę i zapewni transfer nowoczesnych technologii. W perspektywie długoterminowej planowana jest również rozbudowa współpracy w zakresie budowy kolejnych reaktorów jądrowych w Polsce oraz innych państwach europejskich.

Omawiając kwestię bezpieczeństwa energetycznego, Premier Tusk zaznaczył, że dywersyfikacja źródeł energii i rozwój energetyki jądrowej to najważniejsze elementy uniezależniania się od dostaw surowców z Rosji. Polska aktywnie inwestuje również w infrastrukturę do odbioru gazu LNG z USA oraz rozwija technologie małych reaktorów jądrowych (SMR), co w przyszłości ma uzupełnić krajowy miks energetyczny i wspierać przemysł.

Lokalizacja pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce została wybrana w Lubiatowie-Kopalino, w gminie Choczewo na Pomorzu. Budowa ma się rozpocząć w 2028 roku, a zakończyć do końca 2035 r. Planowane uruchomienie elektrowni nastąpi w 2036 roku. Rząd przeznaczył na realizację projektu 60,2 mld zł. Inwestorem i przyszłym operatorem będzie spółka Polskie Elektrownie Jądrowe, w całości należąca do Skarbu Państwa.

W ramach przygotowań do realizacji prowadzone są prace środowiskowe, administracyjne oraz inżynieryjne. Istotnym elementem planu inwestycyjnego jest wdrożenie nowoczesnych i bezpiecznych technologii jądrowych, takich jak reaktory AP1000, które cechują się wysokim poziomem automatyzacji oraz odpornością na skrajne scenariusze awaryjne.

Projekt ma również wymiar społeczno-gospodarczy – przewiduje się powstanie tysięcy miejsc pracy, rozwój lokalnej infrastruktury oraz transfer wiedzy i technologii. Inwestycja przyczyni się także do zmniejszenia emisji CO₂ i stabilizacji krajowego systemu energetycznego w obliczu wyzwań związanych z niestabilnymi źródłami OZE.

Podpisanie umowy pomostowej EDA to istotny krok w realizacji największego projektu energetycznego ostatnich dekad. Dzięki współpracy z amerykańskim konsorcjum Westinghouse-Bechtel oraz strategicznemu wsparciu rządu, budowa pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce staje się coraz bardziej realna. Inwestycja ta nie tylko zwiększy bezpieczeństwo energetyczne kraju, ale również pobudzi rozwój technologiczny i gospodarczy, stając się filarem transformacji energetycznej opartej na niskoemisyjnych źródłach energii. Rozwój polskiej energetyki jądrowej to strategiczny kierunek zapewniający stabilność dostaw i pozyskiwanie czystej energii elektrycznej.