Nowe przepisy dotyczące prowadzenia składowisk odpadów

Nowelizacja wprowadza zmiany w rozporządzeniu ministra środowiska z 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów.

Rozporządzenie rozszerza zakres ograniczeń lokalizacji składowisk odpadów. Składowiska odpadów niebezpiecznych oraz innych niż niebezpieczne i obojętne nie mogą być teraz lokalizowane również:

• na obszarach ochronnych zbiorników wód podziemnych oraz w strefach ochronnych ujęć wody ujmowanej do zaopatrzania ludności w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi,
• w dolinach rzek, w pobliżu zbiorników wód śródlądowych, na terenach źródliskowych, bagiennych i podmokłych, w obszarach mis jeziornych i w strefach krawędziowych, a także na obszarach narażonych na niebezpieczeństwo powodzi,
• na glebach klas bonitacji I–III oraz pochodzenia organicznego (a nie jak wcześniej klas I i II),
• w strefach ochrony uzdrowiskowej „A” i „B” (a nie jak wcześniej na obszarach ochrony uzdrowiskowej).

Wymagań dotyczących gleb oraz stref ochrony uzdrowiskowej nie stosuje się do składowisk, które przed 13 maja uzyskały decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach. W przypadku składowisk zarządzanych przez wytwórców odpadów dopuszcza się ich lokalizowanie na glebach klasy bonitacji III, jeżeli w ewidencji gruntów i budynków grunt określono jako tereny przemysłowe.

Dodatkowo składowiska odpadów obojętnych nie mogą być lokalizowane na:

• glebach klas bonitacji I–III oraz pochodzenia organicznego,
• na obszarach ochrony uzdrowiskowej
• obszarach górniczych utworzonych dla kopalin leczniczych.

Przewidywany najwyższy piezometryczny poziom wód podziemnych powinien być co najmniej 1 m poniżej poziomu projektowanego wykopu dna składowiska odpadów. Nowelizacja dodaje przepis, zgodnie z którym w przypadku niespełnienia tego warunku dopuszcza się obniżenie przewidywanego najwyższego piezometrycznego poziomu wód podziemnych w sposób sztuczny – wyłącznie przy użyciu metod grawitacyjnych, do poziomu projektowanego wykopu dna składowiska.

W § 4 wykreślono zapisy mówiące, że bariera geologiczna składowiska ma być naturalna (lub sztuczna). W nowym brzmieniu, jeżeli bariera ta nie spełnia w sposób naturalny warunków, o których mowa w § 4 ust. 2–4 rozporządzenia, może zostać uzupełniona o sztucznie wykonaną barierę o minimalnej miąższości 0,5 m, zapewniającą przepuszczalność nie większą niż określona w § 4 ust. 2 rozporządzenia, wykonaną tak, by procesy osiadania nie mogły jej zniszczyć.

Składowisko, na którym będą składowane odpady ulegające biodegradacji, ma być wyposażone w instalację do odprowadzania gazu składowiskowego. Powinna zostać zaprojektowana w sposób zapewniający jej właściwe funkcjonowanie w trakcie eksploatacji składowiska oraz przez co najmniej 30 lat od jego zamknięcia. Gaz ten poddaje się obróbce, w szczególności oczyszcza i wykorzystuje do celów energetycznych, a jeżeli jest to niemożliwe – spala w pochodni.

Eksploatacja składowiska odpadów powinna poza wcześniej obowiązującymi przepisami zapewniać również:

• przeciwdziałanie niekontrolowanym emisjom gazu składowiskowego oraz jego nagromadzeniu w masie odpadów, w tym utrzymywać drożność instalacji do jego odprowadzania,
• a także przeciwdziałać powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożarów.

Powierzchnia kwatery przeznaczonej do składowania odpadów niebezpiecznych (niemogąca przekraczać 2500 m2) powinna być liczona na poziomie maksymalnej rzędnej składowanych odpadów. Przepisu tego nie stosuje się, jeżeli pozwolenie na budowę składowiska uzyskane przed 13 maja 2021 r. dopuszcza inną powierzchnię tej kwatery.

Rekultywację wykonuje się zgodnie z harmonogramem prac, określonym w decyzji w sprawie wyrażenia zgody na zamknięcie składowiska bądź zamknięcia składowiska albo jego wydzielonej części (wcześniej była to zgoda na zamknięcie składowiska). W momencie zaprzestania przyjmowania odpadów na składowisko odpadów niebezpiecznych lub jego wydzielonej części zabezpiecza się je przed infiltracją wód opadowych przez uszczelnienie jego powierzchni i zgodnie z nowym przepisem: w sposób uwzględniający osiadanie składowiska i minimalizujący powstawanie zastoisk wodnych oraz osuwisk warstwy biologicznej.

Minimalna miąższość okrywy rekultywacyjnej dla składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne umożliwia powstanie i utrzymanie trwałej pokrywy roślinnej, i zgodnie z nowelizacją jest nie mniejsza niż 1 m.

Ekspertyza sanitarna (dotycząca zamkniętego składowiska) wymaga uzgodnienia z państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym i zawiera informacje o:aktualnym wpływie składowiska oraz planowanych prac na zdrowie i życie ludzi oraz środowisko pod względem higienicznym i zdrowotnym.

Pobierania próbek w fazie przedeksploatacyjnej oraz prowadzenia badania parametrów wskaźnikowych i substancji dokonują:

• akredytowane laboratoria
• certyfikowane jednostki badawcze (wcześniej: laboratoria badawcze posiadające wdrożony system jakości).

W załączniku nr 1 do rodzajów odpadów obojętnych dopuszczonych do zastosowania do wykonania warstwy izolacyjnej dodano odpady o kodzie:

• 10 06 80 – Żużle szybowe i granulowane,
• 17 01 01 – Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów (pod pewnymi warunkami) 
• ex 20 01 99 – Popioły z palenisk domowych.

Zgodnie ze zmianą załącznika nr 3 sprawność systemu odprowadzania gazu składowiskowego ma być sprawdzana również w fazie eksploatacyjnej co 12 miesięcy.

• Rozporządzenie ministra środowiska z 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów (Dz.U. z 2013 r. poz. 523).
• Rozporządzenie ministra klimatu i środowiska z 19 marca 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie składowisk odpadów (Dz.U. z 2021 r. poz. 673).