Czy to, że przepisy SENT obowiązują od niedawna może być okolicznością łagodzącą wysokość kary?
Od 22 lutego 2022 r. przywóz do Polski oraz tranzyt przez teren Polski wszystkich rodzajów odpadów podlega rejestracji w systemie SENT. Czy po decyzji wymierzającej karę za brak zgłoszenia, można jeszcze powoływać się na to, że przepisy obowiązują krótko i przedsiębiorca nie zdążył się wdrożyć?
Niestety istnieje ryzyko, iż organ nałoży karę. Jak wynika z art. 8 ust. 1 ustawy z 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów podmiot wysyłający, podmiot odbierający, przewoźnik, podmiot sprzedający oraz podmiot nabywający są obowiązani niezwłocznie aktualizować dane zawarte w zgłoszeniu w takim zakresie, w jakim byli obowiązani do ich zgłoszenia.
Uzupełnienie zgłoszenia w tym zakresie z uchybieniem terminu wskazanego w art. 5 ust. 5 ww. ustawy (tj. później niż w dniu roboczym następującym po dniu dostarczenia towaru), stanowi niewykonanie obowiązku, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, polegającego na niezwłocznym aktualizowaniu danych zawartych w zgłoszeniu. Artykuł 24 ust. 1 w zw. z 8 ust. 1 ustawy może zatem stanowić podstawę do nałożenia kary pieniężnej na podmiot odbierający, w sytuacji braku potwierdzenia odbioru paliwa (odmowy przyjęcia paliwa). Karane może być również nieterminowe potwierdzenie odbioru paliwa.
W przepisach ustawy zamieszczone zostały przepisy o charakterze sankcyjnym, na podstawie których naczelnik urzędu celno-skarbowego, jako organ, nakłada kary pieniężne. Niestety, regulacja takie nie są całkowicie jednoznaczne (co jest ich istotną wadą).
Wysokość kary za brak zgłoszenia w SENT
W art. 24 ust. 1 ustawy prawodawca wskazał, że w przypadku gdy podmiot wysyłający, podmiot odbierający albo przewoźnik:
1) nie wykona obowiązku, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy
2) zgłosi dane niezgodne ze stanem faktycznym, inne niż dotyczące towaru
- odpowiednio na podmiot wysyłający, podmiot odbierający albo przewoźnika nakłada się karę pieniężną w wysokości 10 000 zł.
W ust. 3 tego samego artykułu zostało wskazane, że w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podmiotu wysyłającego, podmiotu odbierającego albo przewoźnika lub interesem publicznym, na wniosek odpowiednio podmiotu wysyłającego, podmiotu odbierającego albo przewoźnika lub z urzędu, organ może odstąpić od nałożenia kary pieniężnej (z zachowaniem zasad ustawowych).
Czy da się zapobiec karze
Nie została zamieszczana żadna szczególna procedura występowania do organu. Co więcej, decyzja organu ma charakter uznaniowy. Nie jest raczej konieczne w tej chwili składanie żadnych wniosków czy informacji do organu, żeby zapobiec nałożeniu kary, skoro w toku dostawy nie podjęto żadnej kontroli przewozu i kara nie została nałożona.
Naczelny Sąd Administracyjny, który orzekał w jednej ze spraw, w której przewoźnik odwołał się od nałożonej kary. W wyroku wydanym 13 marca 2019 roku w sprawie II FSK 3478/18 NSA stwierdził, że instytucja odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej, towarzysząca przepisom ustanawiającym kompetencje organów do nakładania takich kar, jest wyrazem tendencji ustawodawcy do łagodzenia odpowiedzialności administracyjnoprawnej. Chociaż Sąd przyznał, że ocena, czy ukaranie karą pieniężnej jest w konkretnym przypadku celowe, czy też nie, jest niewątpliwie kwestią uznania administracyjnego, to skrytykował on stanowisko organu ignorujące ten fragment przepisu. NSA podkreślił również, że kwestia odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej powinna być przedmiotem analizy w ramach postępowania zmierzającego do nałożenia kary – stanowi ona drugi etap ustaleń organu, po stwierdzeniu, że do naruszenia prawa doszło. Brak takiej analizy może świadczyć o wadliwym prowadzeniu postępowania, co może skutkować zakwestionowaniem wyroku w toku kontroli decyzji przez Sądy Administracyjne.
A zatem w sytuacji, gdy zostałaby nałożona kara, nie należy jej traktować automatycznie, zwłaszcza, że uchybienie jest mniejszej wagi niż np. podanie fałszywych informacji. Uzasadnione będzie w tym wypadku złożenie wniosku o odstąpienie od nałożenia kary i odwołanie się do wyższej instancji od decyzji organu nakładającego kare.
