Bezpieczeństwo energetyczne Polski a wojna na Ukrainie

W obecnej sytuacji Ministerstwo Klimatu i Środowiska wyznaczyło strategiczne cele dotyczące m.in. przeciwdziałania kryzysowi związanemu z cenami energii, przekierowaniu źródeł gazu i węgla na źródła nierosyjskie (również postulowanie podobnego manewru na rynkach UE) czy przyspieszenie inwestycji związanych z energetyką jądrową oraz morską energetyką wiatrową, które będą kluczowym filarem przyszłego miksu energetycznego Polski.

Wstrzymanie importu węgla nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla stabilności dostaw energii elektrycznej (import pokrywa około 20% węgla zużywanego do produkcji prądu, z tego 75% pochodzi z Rosji). Sytuacja nieco gorzej kształtuje się w kwestii dostaw ciepła, ale ponieważ sezon grzewczy już się kończy, problem będzie aktualny dopiero jesienią. Większość sprowadzanego z Rosji surowca wykorzystywana jest do celów grzewczych (aż 60% trafia do gospodarstw domowych). Syberyjski węgiel jest tańszy, ponieważ wydobywany jest głównie odkrywkowo, a w Polsce dominuje droższe wydobycie głębinowe. W obliczu wzrostu cen węgla wydobycie rodzimego surowca staje się coraz bardziej opłacalne i rząd myśli o modernizacji technologii wydobycia węgla w Polsce. Znacznie większe zagrożenie destabilizacją rynku wiąże się z importem gazu (55% importu pochodzi z Rosji), którego głównymi konsumentami są przemysł, gospodarstwa domowe oraz ciepłownictwo. Tu bezpieczeństwo będzie zależało od finalizacji budowy gazociągu Baltic Pipe planowane na koniec 2022 r., które zapewniłoby dostawy o przepustowości do 10 mld m³, czyli tyle, ile obecnie kupowane jest od rosyjskiego Gazpromu.

Ministerstwo infrastruktury zapowiedziało też przyspieszenie budowy terminalu gazowego na Zatoce Gdańskiej (oddanie do użytkowania jest planowane na 2027-2028 r). Program zakłada umiejscowienie w rejonie Gdańska pływającej jednostki FSRU (ang. Floating Storage Regasification Unit) zdolnej do wyładunku LNG, procesowego składowania i regazyfikacji LNG, a także do świadczenia usług dodatkowych. W ramach programu planowana jest także rozbudowa krajowego systemu przesyłowego, która umożliwi efektywne rozprowadzenie gazu z rejonu Gdańska do klientów w Polsce i w regionie. W celu dotarcia gazu do każdego domu powstał również Program Małej Gazyfikacji Wyspowej. Jego celem jest budowa niezależnych instalacji gazu typu LNG, które dostarczą paliwo do tych lokalizacji, do których nie dotarła jeszcze gazyfikacja sieciowa.

Na terenie województwa pomorskiego realizowane będą największe inwestycje energetyczne w kraju, takie jak morskie farmy wiatrowe, czy elektrownia jądrowa. Ministerstwo Klimatu i Środowiska przekazało do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych projekt ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw która ma wspierać promowanie energii ze źródeł odnawialnych, stosowanie biometanu i funkcjonowanie klastrów energii.

Niedawno ogłoszono też rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie procesów rynku energii, mające umożliwić wdrożenie Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii (CSIRE), którego zadaniem będzie przetwarzanie informacji rynku energii, co pozwoli m.in. na szybszą zmianę sprzedawcy, dalszą bezpieczną integrację OZE w systemie energetycznym czy zwiększenie elastyczności systemu oraz potencjału aktywnych odbiorców.

Gospodarka niskoemisyjna oparta na alternatywnych wobec węgla i ropy naftowej źródłach energii jest celem nowych strategii opracowanych na szczeblu administracji rządowej. Jedna z nich to Polska Strategia Wodorowa do roku 2030 z perspektywą do roku 2040 r. (PSW). Wodór może być wykorzystany zarówno w energetyce i ciepłownictwie, jak i jako paliwo alternatywne w transporcie. Aby zwiększyć jego produkcję potrzebne są nowe instalacje, również do sprawnego i bezpiecznego przesyłu, dystrybucji i magazynowania. Niezbędne jest również stabilne otoczenie prawno-regulacyjne. Wdrażanie działań sprecyzowanych w PSW wesprze rozwój poszczególnych regionów Polski poprzez m.in. tworzenie w nich dolin wodorowych.

PSW wspiera wszelkie metody produkcji wodoru nisko- i zeroemisyjnego ze wskazaniem na: proces elektrolizy wody, technologię zgazowania, fermentacji lub pirolizy biomasy, reforming parowy biogazu, reforming parowy biometanu, zgazowanie, termiczne przetwarzanie lub pirolizę odpadów, gazy odpadowe, reforming parowy węglowodorowych z wykorzystaniem technologii wychwytywania i magazynowania CO₂ (CCS/CCU), zgazowanie węgla z wykorzystaniem technologii CCS/CCU, technologii IGCC oraz IGFC.