Zakwit złotej algi powstrzymany – skuteczna interwencja na Kłodnicy

Zakwit złotej algi (Prymnesium parvum) to zjawisko, które stanowi poważne zagrożenie dla ekosystemów rzecznych, zwłaszcza w przypadku intensywnego zasolenia wód. Glon ten, w odpowiednich warunkach środowiskowych, intensywnie się namnaża, wydzielając toksyny niebezpieczne dla ryb i innych organizmów wodnych. Czynnikiem sprzyjającym jego rozwojowi jest wysoki poziom zasolenia, który często występuje w rzekach zasilanych wodami pokopalnianymi.

W przypadku Kłodnicy, a wcześniej również Odry, obserwowano stopniowe zwiększanie przewodności elektrolitycznej, będące sygnałem narastającego zasolenia. Utrzymujące się warunki sprzyjające zakwitom glonów – niski przepływ, podwyższona temperatura oraz dostępność składników odżywczych – stworzyły idealne środowisko dla ekspansji Prymnesium parvum.

To zjawisko było przyczyną katastrofy ekologicznej na rzece Odra w 2022 roku, prowadząc do masowego śnięcia ryb. Doświadczenia z tego czasu stały się podstawą dla opracowania procedur wczesnego reagowania i monitoringu wód w kolejnych latach.

Zastosowanie nadtlenku wodoru (H₂O₂) to metoda interwencyjna, która wykazuje wysoką skuteczność w ograniczaniu zakwitu złotej algi. W dniach 5–9 lipca 2025 roku na rzece Kłodnicy przeprowadzono precyzyjne dozowanie tego środka, co pozwoliło zahamować namnażanie toksycznych glonów i zapobiec ich przedostaniu się do Odry. Zabieg realizowano zgodnie z wytycznymi opracowanymi w 2024 roku przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Nadtlenek wodoru powoduje rozpad komórek Prymnesium parvum, a jego degradacja w środowisku przebiega szybko i bezpiecznie – substancja rozkłada się do tlenu i wody. Skuteczność metody potwierdzają badania prowadzone przez zespół dr. hab. Bogdana Wziątka z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, które wykazały brak negatywnego wpływu na ryby i inne organizmy wodne. Wcześniejsze zastosowania tej technologii przynosiły redukcję zakwitu na poziomie 90–99%.

Skuteczne reagowanie na zakwity złotej algi wymaga stałego nadzoru nad stanem wód, a także gotowości do szybkiej interwencji. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska (GIOŚ) prowadzi regularny monitoring fizykochemicznych parametrów wód, takich jak przewodność, temperatura czy stężenie tlenu.

To właśnie na podstawie danych z monitoringu podejmowana jest decyzja o zastosowaniu środków zaradczych – takich jak dozowanie nadtlenku wodoru. Analiza sygnałów ostrzegawczych, w tym rosnącego zasolenia i pojawiających się lokalnych zakwitów, pozwala uruchomić procedury jeszcze przed wystąpieniem katastrofalnych skutków ekologicznych.

Zakwit złotej algi stanowi poważne zagrożenie dla ekosystemów rzecznych, jednak działania podjęte w 2025 roku pokazują, że odpowiednio wcześnie wdrożona interwencja może skutecznie zapobiec katastrofie ekologicznej. Operacja przeprowadzona na Kłodnicy, z zastosowaniem nadtlenku wodoru i w oparciu o dane z monitoringu GIOŚ, dowiodła skuteczności współpracy nauki, administracji i służb operacyjnych. Kontynuacja działań systemowych, takich jak ograniczanie zasolenia Odry, daje nadzieję na trwałe rozwiązanie problemu zakwitu toksycznych glonów.