Wysokie koszty przyłączenia do sieci kanalizacyjnej wciąż są problemem dla właścicieli nieruchomości

Ministerstwo Infrastruktury poinformowało, że obecnie nie prowadzi prac nad zmianami legislacyjnymi w zakresie obowiązku podłączenia nieruchomości do sieci kanalizacyjnej. Wskazuje jedynie, że istnieją wyjątki od obowiązku przyłączenia, na przykład w sytuacji, gdy nieruchomość jest wyposażona w przydomową oczyszczalnię ścieków spełniającą określone wymogi. Mimo to przepisy są analizowane pod kątem przyszłych zmian. Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek ponownie zwrócił się do resortu, wskazując na trudności osób, które z powodu sytuacji ekonomicznej nie są w stanie sfinansować kosztów przyłącza. Zaapelował o rozważenie wprowadzenia mechanizmów gwarantujących odpowiednią pomoc finansową dla osób, które nie mogą samodzielnie pokryć tych kosztów.

Właściciele nieruchomości w skargach do Rzecznika podkreślają, że koszty przyłączenia mogą sięgać kilkudziesięciu tysięcy złotych, co często przekracza ich możliwości finansowe. Pomoc finansowa ze strony państwa jest natomiast minimalna – dotacje gminne zazwyczaj wynoszą tylko kilkaset złotych. W przypadku nieprzyłączenia nieruchomości do sieci obowiązują przepisy nakładające na gminy obowiązek wydania decyzji nakazującej przyłączenie, pod groźbą kar i środków egzekucyjnych, co wiąże się z negatywnymi konsekwencjami prawnymi dla właścicieli.

Ministerstwo Infrastruktury przypomina, że Polska jest zobowiązana dostosować system kanalizacji do wymogów dyrektywy UE z 1991 roku dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych. Ustanowienie obowiązku przyłączenia nieruchomości do sieci kanalizacyjnej jest jednym z elementów wdrożenia tej dyrektywy. Zmiana przepisów w tym zakresie mogłaby skutkować postępowaniem ze strony Komisji Europejskiej.

Ministerstwo podkreśliło, że przyłączenie nieruchomości do sieci kanalizacyjnej jest konieczne dla ochrony środowiska, jednak nie odniosło się do problemów finansowych obywateli, dla których koszty przyłącza są nieosiągalne. W opinii prawnej dołączonej do odpowiedzi stwierdzono, że obowiązek przyłączenia jest niezbędny, choć jednocześnie uznano, że może naruszać prawo własności, zwłaszcza gdy koszty są nieproporcjonalne do możliwości finansowych właścicieli.

RPO podkreśla, że konieczna jest modyfikacja przepisów uwzględniająca sytuację osób niezamożnych. Jeśli ministerstwo uznaje, że zwolnienia z obowiązku przyłączenia nie są możliwe, powinien zostać wprowadzony skuteczny mechanizm dofinansowania kosztów budowy przyłącza dla osób, których nie stać na tę inwestycję.

Obecny system wsparcia inwestycji w zakresie ochrony środowiska nie spełnia swojej roli. Gminy nie mają obowiązku przyznawania dotacji na przyłączenie do sieci, a nawet jeśli je udzielą, to są one niewystarczające. RPO wskazuje na konieczność ustanowienia skutecznego mechanizmu dofinansowania budowy przyłączy, dopóki nie zostaną wprowadzone zmiany w przepisach.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury, Przemysław Koperski, podkreślił, że resort rozumie trudności, z jakimi borykają się osoby w trudnej sytuacji finansowej. Mimo to obecnie nie planuje zmian legislacyjnych w tym zakresie. 

Ministerstwo nie wyklucza możliwości przyszłych zmian w przepisach, jednak na ten moment nie podjęto żadnych działań legislacyjnych. Ostateczne rozstrzygnięcie tej kwestii będzie zależało od dalszych analiz i decyzji ustawodawczych, które uwzględnią zarówno wymogi unijne, jak i potrzebę ochrony interesów obywateli.