Spływająca z drogi woda zalewa dom i działkę - do kogo się odwołać?
Wśród przyczyn konfliktów pomiędzy właścicielami nieruchomości gruntowych znajduje się między innymi podwyższanie poziomu terenu przez jednego z właścicieli. Wyniesienie jednej z działek ponad poziom okolicznych nieruchomości nie zawsze musi się podobać sąsiadom. Głównym powodem jest zalewanie działek położonych niżej.
Środek prawny
W przypadku takiego niedozwolonego podwyższania gruntu poszkodowany właściciel w pierwszym rzędzie może podjąć dobrosąsiedzkie negocjacje, upewniając się iż na pewno prowadzi je z aktualnym właścicielem ziemi. W razie ich fiaska pozostaje mu sięgnąć po pomoc gminy. Przepis art. 234 ust. 3 Prawa wodnego pozwala bowiem zwrócić się do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta o wydanie decyzji nakazującej właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom.
Warunkiem wydania takiej decyzji jest to aby spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływały na grunty sąsiednie.
Z artykułu dowiesz się:
- co mówią przepisy w kontekście zalewania działek,
- jakie przepisy należy stosować,
- co zrobić jeśli Twoja działka jest zalewana.
Stosuje się Kodeks postępowania administracyjnego
Ponieważ wójt, burmistrz lub prezydent miasta ma wydać decyzję w sprawie indywidualnej, w postępowaniu tym stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, w szczególności art. 104 i 107 K.p.a. Organem, do którego można się odwołać od tej decyzji jest samorządowe kolegium odwoławcze.
Zapewne w sytuacji opisanej na wstępie poszkodowany właściciel wskazał personalia sąsiada. A więc wskazał gminie, że gmina go zalewa. Co teraz?
Wyłączenie organu
Organy administracji publicznej powinny prowadzić postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej, kierując się zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania. Podejmowanie decyzji we własnej sprawie przez gminę nie spełnia tych wymogów.
Zgodnie z art. 25 §1 K.p.a. organ administracji publicznej podlega wyłączeniu od załatwienia sprawy dotyczącej interesów majątkowych:
- jego kierownika lub osób pozostających z tym kierownikiem w stosunkach określonych w art. 24 § 1 pkt 2 i 3 K.p.a.;
- osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia lub osób pozostających z nim w stosunkach określonych w art. 24 § 1 pkt 2 i 3 K.p.a.
W przypadku wyłączenia organu nowy wyznaczony jest przez organ wyższego rzędu. W przypadku wójta, burmistrza i prezydenta miasta jest to samorządowe kolegium odwoławcze.
Dwa poglądy
Ale czy można powoływać się na ten przepis jako podstawę do wyłączenia wójta, burmistrza lub prezydenta miasta jako pracownika organu administracji? Przecież to nie on jako osoba fizyczna jest właścicielem drogi. W sprawie o przywrócenie stanu wody wójt, burmistrz lub prezydent nie występują jako osoby fizyczne lecz jako piastunowie organu. Oznacza to, że działając jako organy gminy powinni być bezstronni i obiektywni bowiem nie ma podstaw do ich wyłączenia od załatwienia sprawy, której stroną jest gmina (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 kwietnia 2009 roku, II OSK 460/08).
Wydaje się jednak, że zasadniejszy jest pogląd przeciwny, który znajduje oparcie w uchwale składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 maja 2003 roku (OPS 1/03). Zgodnie z nim nigdy nie mogą istnieć wątpliwości co do bezstronności zarówno pracowników organu administracji jak i samego organu, orzekających w konkretnej sprawie. Dlatego wójt, burmistrz lub prezydent nie mogą orzekać w przypadku gdy gmina jest stroną postępowania, a więc adresatem decyzji. Dlatego organ jednostki samorządu terytorialnego jest wyłączony od załatwienia sprawy (o co powinna wnioskować strona przeciwna) i w rezultacie SKO wyznaczy inną gminę do wydania decyzji w I instancji.
