System kaucyjny
System kaucyjny to mechanizm, w którym przy sprzedaży napojów w opakowaniach jednorazowego lub wielokrotnego użytku pobierana jest kaucja, zwracana użytkownikowi końcowemu po oddaniu pustego opakowania lub odpadu opakowaniowego. Jego celem jest zwiększenie poziomu selektywnej zbiórki, recyklingu i ograniczenie zaśmiecania środowiska.
Zgodnie z art. 8 ust. 13a ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, system kaucyjny obejmuje produkty w opakowaniach na napoje wskazane w załączniku nr 1a do ustawy. Kaucja jest pobierana przy sprzedaży i zwracana przy zwrocie opakowania lub odpadu opakowaniowego objętego systemem. Szczegółowe regulacje dotyczące funkcjonowania systemu określa art. 40g tej samej ustawy, który w całości poświęcony jest systemowi kaucyjnemu. Przepisy te zapewniają jego ogólnokrajowy zasięg, obowiązek utworzenia co najmniej jednego stacjonarnego punktu zbiórki w każdej gminie oraz powszechny i równy dostęp dla użytkowników końcowych i przedsiębiorców – niezależnie od powierzchni handlowej. Zwrot kaucji nie wymaga okazania dowodu zakupu. Może być prowadzony ręcznie lub przez specjalne maszyny, tzw. butelkomaty. Zwracane opakowania nie mogą być zgniecione i muszą posiadać odpowiednie oznaczenie systemu kaucyjnego.
System kaucyjny funkcjonuje w 17 krajach Unii Europejskiej. Polska dołączy do tego grona 1 października 2025 roku, stając się drugim co do wielkości krajem UE z wdrożonym systemem kaucyjnym, zaraz po Niemczech.
Ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (tekst jedn.:Dz.U.2024.927)
