Testuj bezpłatnie Portal Ochrony Środowiska przez 48h i zyskaj pełen dostęp do bazy porad i aktualności.
Testuj teraz
System kaucyjny miał poprawić efektywność gospodarki odpadami i poziomy recyklingu, jednak coraz częściej wywołuje chaos. Wciąż nie wiadomo, kto poniesie koszty jego wdrożenia ani jaki będzie ostateczny rezultat. Jeśli chcesz sprawdzić, czy system faktycznie realizuje swoje założenia, zajrzyj na str. 4. Równolegle planowane są zmiany w Prawie ochrony środowiska, obejmujące m.in. rozszerzenie pozwoleń zintegrowanych o dodatkowe pozwolenia wodnoprawne oraz modyfikacje analiz BAT, o czym przeczytasz na str. 5. Z kolei informacje o monitorowaniu stężeń PM10 i PM2,5 oraz wyzwaniach związanych z dokładnością pomiarów znajdziesz na str. 13.

Rząd planuje uproszczenie przepisów dotyczących gospodarki odpadami, a Rada Ministrów przyjęła projekt zmian w Prawie ochrony środowiska i innych ustawach, który ma obowiązywać od 1 grudnia 2025 r., o czym piszemy na str. 3. System kaucyjny działa od 1 października 2025 r.; w numerze specjalnym przedstawiamy jego pełną analizę, wskazując, co już jest pewne, a które kwestie wymagają jeszcze wytycznych oraz na co warto zwrócić uwagę – szczegóły znajdziesz na str. 4. Jeśli interesują Cię technologie odpylania poprawiające efektywność energetyczną procesów produkcyjnych, polecam materiał na str. 12, wpisujący się w politykę energetyczną Wspólnoty Europejskiej.

W związku z działalnością gospodarczą i przepisami ochrony środowiska przedsiębiorcy muszą uzyskać określone decyzje administracyjne. Pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza są wymagane, jeśli podmiot emituje je w ramach działalności, z wyjątkami wskazanymi w odpowiednim rozporządzeniu. Szczegóły znajdziesz na str. 8. Kiedy konieczne jest pozwolenie na wytwarzanie odpadów, wyjaśniono na str. 9. Pozwolenie wodnoprawne jest potrzebne, gdy przedsięwzięcie obejmuje korzystanie z wód, wykonanie urządzenia wodnego lub roboty wpływające na ich stan zgodnie z Prawem wodnym. Decyzję wydaje właściwa jednostka Wód Polskich. Więcej na str. 10.

Nowelizacja ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi wprowadziła system kaucyjny, który od 1 października 2025 r. zmienia zasady funkcjonowania rynku. Nowe przepisy obejmują zmiany prawne i organizacyjne, nakładając dodatkowe obowiązki na przedsiębiorców, administrację i konsumentów. System ma zwiększyć poziom selektywnej zbiórki odpadów i promować ponowne wykorzystanie opakowań – podstawowe zasady opisujemy na str. 3. Na str. 7 znajdziesz informacje o obowiązkach ewidencyjnych i sprawozdawczych dla firm i gmin związanych z nowymi regulacjami. Z kolei str. 12 wyjaśnia rolę podmiotu reprezentującego, odpowiedzialnego za tworzenie i prowadzenie systemu odzysku opakowań.

Do wykazu prac legislacyjnych do końca 2025 r. wpisano projekt ustawy dotyczącej odorów, którego realizację przewidziano na 2026 r. Więcej szczegółów znajdziesz na str. 4. Dowiesz się także więcej o rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP) – regulacji, która już teraz budzi liczne wątpliwości wśród przedsiębiorców i wprowadza znaczące zmiany w systemie gospodarki odpadami. O tym przeczytasz na str. 5. Dotychczas farmy miejskie funkcjonowały głównie jako inicjatywy mieszkańców, którzy samodzielnie finansowali konieczne wydatki. Jeden z samorządów przejął rolę lidera i pokazał nowatorski sposób rozwoju takich projektów – szczegóły na str. 14.

Od początku 2025 r. przedsiębiorcy wytwarzający odpady budowlane i rozbiórkowe muszą je segregować na co najmniej sześć frakcji. Poza tą istotną zmianą, wprowadzono też również inne istotne aktualizacje w gospodarowaniu tymi odpadami. W systemie BDO obowiązują nowe wytyczne dotyczące ewidencji dla podmiotów zajmujących się odpadami budowlanymi – szczegóły poznasz na str. 3. Przepisy nakładają dodatkowe obowiązki na firmy i precyzują zasady postępowania z odpadami pochodzącymi od osób fizycznych, aby zwiększyć recykling i uporządkować system ewidencji – więcej na str. 5. Przykłady dobrych praktyk znajdziesz na str. 10.

Nowelizacja ustawy wodociągowej wprowadza zmiany wynikające z prawa unijnego, nakładając nowe obowiązki informacyjne na dostawców wody. Celem jest większa przejrzystość, lepsza jakość, wzmocniony nadzór sanitarny i obowiązek oceny ryzyka. Szczegóły na str. 3. Wprowadzanie danych do systemów AI wymaga zgody pracodawcy, zwłaszcza przy korzystaniu z zewnętrznych narzędzi. Należy ograniczać zakres danych, usuwając lub anonimizując informacje osobowe i poufne. O tym więcej w drugiej części artykułu na str. 10. Na str. 11 kontynuujemy temat monitoringu przyrody, obejmującego obserwację i analizę zmian bioróżnorodności oraz krajobrazu.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska uznało, że obecny system rozszerzonej odpowiedzialności producenta za opakowania jest nieefektywny i niezgodny z unijnymi wymogami. Dlatego trwają prace nad nową ustawą o gospodarce opakowaniami i odpadami, która zastąpi dotychczasowe przepisy (więcej na str. 6). Rozwój sztucznej inteligencji (AI) daje pracownikom możliwość łatwiejszej realizacji obowiązków środowiskowych i optymalizacji kosztów, nawet bez zaawansowanych kompetencji IT (str. 8). Piszemy także o greenwashingu, czyli działaniach mających wywołać wrażenie, że produkt jest ekologiczny, choć w rzeczywistości może szkodzić środowisku. Poznaj mechanizmy tego zjawiska na str. 9.

Nowy projekt ustawy wprowadza zmiany w przepisach dotyczących udostępniania informacji o środowisku, udziału społeczeństwa w jego ochronie oraz ocen oddziaływania, obejmując także organizacje ekologiczne, kwestie nieważności i wstrzymywania decyzji (str. 5). Hałas w miejscu pracy należy do najczęstszych czynników szkodliwych – obniża nie tylko komfort, lecz także wpływa na zdrowie, prowadząc do trwałych uszkodzeń słuchu, zaburzeń koncentracji, podwyższonego poziomu stresu i większego ryzyka wypadków. Szczególnie groźny jest hałas o dużym natężeniu oraz impulsowy, destrukcyjny nawet przy krótkiej ekspozycji (str. 10). Ponad połowa znaków ekologicznych na rynku jest nieprecyzyjna i przyznawana na nieprzejrzystych zasadach (str. 13).

Małe i średnie firmy, pod presją wyzwań klimatycznych i regulacji, muszą wdrażać rozwiązania zrównoważonego rozwoju. Audyt energetyczny to analiza zużycia energii w firmie, budynku czy transporcie, która wskazuje działania pozwalające oszczędzać energię i środowisko (str. 3). Ważnym kierunkiem jest też gospodarka o obiegu zamkniętym – segregacja, recykling i ponowne wykorzystanie surowców zmniejszają odpady, a jednocześnie generują oszczędności i przychody (str. 7). Certyfikat, zgodnie z ustawą o systemach oceny zgodności, potwierdza zgodność wyrobów lub procesów z wymaganiami (str. 10).